Γαστρονομικό οδοιπορικό στα χωριά της Νάξου
Γράφει ο Fratello.
Εισαγωγική παρατήρηση: Η Νάξος είναι μεγάλο νησί, εντελώς αυτάρκες όσον αφορά τα προϊόντα που χρειάζεται μια κουζίνα για να λειτουργήσει – και να μεγαλουργήσει. Αυτό αποτυπώνεται σε όλους τους καταλόγους ταβερνών και εστιατορίων και αποτελεί μόνιμο σημείο αναφοράς με καμάρι από μάγειρες/μαγείρισσες και μαγαζάτορες.
Το οδοιπορικό που ακολουθεί περιλαμβάνει μέρη που επισκέφθηκα το δύσκολο καλοκαίρι του 2020, από τις 5 Ιουνίου έως τις 2 Αυγούστου. Συνειδητή επιλογή ήταν να ‘’περιοριστώ’’ σε μέρη έξω από τη Χώρα Νάξου.
Ο ΒΑΣΙΛΗΣ στις Μέλανες (22850 62374)
Παραδοσιακή, κλασσική ταβέρνα του χωριού, φιλοξενεί ντόπιους (καλό σημάδι!) και τουρίστες. Με το που θα μπείτε στο χωριό, φροντίστε να παρκάρετε και να εντοπίσετε τις ταμπέλες, φτιαγμένες με το χέρι, που θα σας οδηγήσουν κατευθείαν στο ΒΑΣΙΛΗ. Μεγάλη, δροσερή, πράσινη βεράντα, τα πάντα πεντακάθαρα. Η εξυπηρέτηση κάτι παραπάνω από φιλική, κυριολεκτικά σε σκλαβώνει. Κέρασμα τόσο στην αρχή (μελιτζάνα ψητή με σάλτσα) όσο και στο τέλος (φρέσκα φρούτα, και τσιζκέικ παρακαλώ).
Η κουζίνα γνήσια ελληνική, στηρίζεται στα φρέσκα τοπικά προϊόντα και βέβαια στο χέρι και το μάτι της μαγείρισσας. Ο κατάλογος περιέχει σχεδόν τα πάντα που μπορεί να επιθυμήσει η ψυχή σου σ’ ένα τέτοιο ορεινό περιβάλλον, με έμφαση βέβαια στο κρέας. Δοκιμάσαμε ανιθοκεφτέδες και κολοκυθοκεφτέδες (χωρίς ίχνος αλευρίλας, οι δεύτεροι ένα κλικ πιο τραγανοί), αμπελοφάσουλα με γλυκοκολοκύθα (πρώιμη κολοκύθα βραστή, ιδιαίτερη γεύση, δεν είχα ξαναφάει), χειροποίητα ντολμαδάκια (γέμιση γλυκιά και όξινη ταυτόχρονα, σκέτο γλύκισμα) και το πιάτο του καλόγερου (εγώ το ξέρω ως πιάτο του ηγούμενου, χοιρινό με ντομάτα και γραβιέρα). Ήπιαμε ροζέ ξηρό χύμα.
Για όλα αυτά συν το νερό, το μόνο μη ναξιώτικο πράγμα στο τραπέζι μας, πληρώσαμε 29 ευρώ. Από τα μαγαζιά που υπόσχεσαι στον εαυτό σου να ξανάρθεις.
Το ΣΠΙΤΙΚΟ ΓΑΛΑΚΤΟΜΠΟΥΡΕΚΟ στο Χαλκί (22850 32280)
Όταν επισκεφθήκαμε για πρώτη φορά τη Νάξο, πριν καμιά 30ριά χρόνια, η στάση στο Χαλκί για γαλακτομπούρεκο ήταν, έπειτα από τις επίμονες συστάσεις των ντόπιων, λίγο πολύ υποχρεωτική. Λίγα τραπεζάκια έξω και απέναντι από το παραδοσιακό μαγαζάκι σε άσπρο μπλε, πάνω στο δρόμο για το Φιλότι, γινόταν πραγματικό προσκύνημα. Γεγονός είναι ότι πιο νόστιμο, μερακλίδικο γαλακτομπούρεκο δεν έχω φάει πουθενά αλλού.
Πριν πέντε χρόνια, καθώς το Χαλκί εξελισσόταν σε τουριστικό κόμβο (αξίζει οπωσδήποτε μια βόλτα στα στενά του, βολεύει πολύ το ότι είναι επίπεδο) τα τραπέζια επεκτάθηκαν στο διπλανό στενό, κάτω από φυσική, λουλουδιασμένη σκιά και στις επιλογές των ταξιδιωτών προστέθηκαν κρασο- και ρακομεζέδες. Απλά πράγματα, φτιαγμένα με μεράκι από χέρι νοικοκυράς μαγείρισσας. Από φέτος το μαγαζί, που δεν έχει αλλάξει όνομα, στρώνει τραπέζια και στην απέναντι μεριά του δρόμου, σε μια ωραία χαλικόστρωτη αυλή, μπροστά ακριβώς από τον πύργο Γρατσία. Το κατάλληλο μέρος για να τσιμπήσετε κάτι ή να δειπνήσετε κανονικά.
Εμείς για ένα γρήγορο σνακ (από δύο ποτήρια ρακή και δύο πιάτα με μεζέ επιλογή της κουζίνας) πληρώσαμε το αστρονομικό ποσό των 6 ευρώ. Φροντίστε όμως να καπαρώσετε εγκαίρως το επιδόρπιο (2,50 ευρώ το κομμάτι), γιατί όσα ταψιά κι αν κάνουν, αργά το βραδάκι μπορεί να ακούσετε τη δυσάρεστη είδηση ‘’γαλακτομπούρεκο τέλος’’.
Το APANEMI στη Μουτσούνα (22850 68070)
Είστε στη Νάξο και βαρεθήκατε το κρέας; Κανένα πρόβλημα. Ξεκινάτε από τη Χώρα, περνάτε από το Χαλκί, το Φιλότι και την Απείρανθο και στρίβετε δεξιά, παρακάμπτοντας τον επιβλητικό Ζα. Ένας φιδωτός δρόμος με αμέτρητες στροφές, που όμως δεν κουράζουν, θα σας φέρει στην ανατολική πλευρά του νησιού στη Μουτσούνα. Μπορείτε να προγραμματίσετε ένα μπανάκι στην ωραία της πλαζ, φροντίστε όμως οπωσδήποτε να έχετε μισή ώρα καιρό για μια βόλτα στα κατάλοιπα της βιομηχανικής περιόδου του τόπου, γιατί η Μουτσούνα ήταν το σημείο όπου γινόταν η φόρτωση σε πλοία της σμύριδας από τα κοντινά ορυχεία.
Φθάνοντας στο APANEMI διαλέξτε ένα τραπέζι πάνω στη θάλασσα. Η θέα απέναντι στις Μικρές Κυκλάδες και την Αμοργό είναι φανταστική, νησιωτική Ελλάδα σε όλο το μεγαλείο της. Στο APANEMI όποτε κι αν πάτε, θα ευχαριστηθείτε ψάρι φρέσκο, αλλά και μαριναρισμένο, μια και έχουν δικό τους ψαροκάϊκο και ο σύζυγος της ιδιοκτήτριας είναι ψαροντουφεκάς. Εξυπηρέτηση με το χαμόγελο και ταχύτητα ανάλογη της πελατείας.
Ο κατάλογος κάτι παραπάνω από πλήρης με ψάρια και ψαρομεζέδες για όλα τα γούστα και σε πολύ λογικές τιμές. Εμείς για ένα μυλοκόπι ημέρας 700 γραμμαρίων ψημένο με μαεστρία, μια τυροκαφτερή (χειροποίητη, όνομα και πράγμα), μια παντζαροσαλάτα και μια μερίδα κολοκυθάκια τηγανιτά (μερίδες διπλάσιες του κανονικού, πεντανόστιμα, από το μποστάνι τους) και ένα 10άκι τσίπουρο από μοσχάτο Τυρνάβου (ένα από τα καλύτερα που κυκλοφορούν στην αγορά) πληρώσαμε 57 ευρώ και φύγαμε, αφού κεραστήκαμε γλυκό του κουταλιού, κατευχαριστημένοι και αποφασισμένοι να επιστρέψουμε, όποτε θελήσουμε να φάμε καλό ψάρι.
Η ΚΑΛΛΙΟΠΗ στη Μονή (697 828 8124)
Μετά το Χαλκί θα πάρετε το δρόμο για τη Μονή. Λίγο πριν φθάσετε, και λίγο πριν την Παναγία τη Δροσιανή, θα δείτε την πρώτη πινακίδα προς ΚΑΛΛΙΟΠΗ. Ο δρόμος θέλει λίγη προσοχή, όμως ακολουθώντας τις πινακίδες θα τη βρείτε χωρίς πρόβλημα. Στην αυλή δεσπόζει μια αιωνόβια βελανιδιά που χαρίζει σκιά στα πέτρινα τραπέζια γύρω της. Αν πάλι θελήσετε να καθίσετε στον μέσα, ημιυπαίθριο χώρο, θα έχετε φαντασμαγορική θέα στην κοιλάδα της Τραγαίας και τα γύρω βουνά, ορεινή Νάξος στα καλύτερά της.
Η ταβέρνα, ή μάλλον το εξοχικό κέντρο, είναι οικογενειακή επιχείρηση, δουλεύουν αποκλειστικά με δικά τους υλικά, η κυρία Καλλιόπη μαγειρεύει και η κόρη εξυπηρετεί την πελατεία. Ο κατάλογος μικρός μα φροντισμένος, με όση ποικιλία χρειάζεται, εννοείται μόνο κρεατικά, κάποια ορεκτικά και σαλάτες. Να δώσετε προσοχή στα πιάτα ημέρας, εκεί κρύβονται διαμαντάκια. Εμείς παραγγείλαμε τυροκαφτερή χειροποίητη πρώτης ποιότητας, κολοκυθάκια τηγανιτά (η περιοχή φημίζεται για τα ζαρζαβατικά της), σεφουκλόπιτα (πάει να πει χορτόπιτα με σέσκουλα και τυρί φέτα) και κατσίκι κρασάτο. Όλες ανεξαιρέτως οι μερίδες διπλάσιες από αυτό που φαντάζεται κανείς, πήραμε ό,τι περίσσεψε για το επόμενο γεύμα.
Μαζί με δύο μπίρες ΕΖΑ ο λογαριασμός έφθασε τα 38 ευρώπουλα, αυτό θα πει value for money. Η εξυπηρέτηση άψογη, κανένα παράπονο. Κέρασμα στο τέλος γιαουρτάκι με γλυκό του κουταλιού βύσινο. Ο συνδυασμός τοπίου και καλής κουζίνας θα σας αφήσει σίγουρα 100% ικανοποιημένους.
Το ΔΕΛΦΙΝΑΚΙ στο Λυώνα (22850 51290)
Ο Λυώνας είναι το αδελφάκι της Μουτσούνας, λίγο πιο βόρεια. Η περιοχή ζούσε από την εξόρυξη της σμύριδας, ο τουρισμός έφθασε εδώ με καθυστέρηση. Η διαδρομή Χώρα – Χαλκί – Φιλότι – Απείρανθος – Κόρωνος – Λυώνας είναι ενδιαφέρουσα, ειδικά στο τελευταίο κομμάτι με τις Μικρές Κυκλάδες στο πιάτο.
Φθάνοντας στο Λυώνα θα παρκάρετε ουσιαστικά απέναντι από τα δύο μοναδικά εστιατόρια της περιοχής. Αν έχετε χρόνο, κάντε μια βόλτα μέχρι την παραλία και μαζέψτε καμιά πέτρα που την έχει λειάνει η θάλασσα για τη συλλογή σας. Κατόπιν σας περιμένει ο κύριος Μανώλης, πρώην σμυριδεργάτης, παρέα με τη σύζυγο στο κεφαλόσκαλο του ωραίου, φωτεινού μαγαζιού τους να σας περιποιηθούν. Λογικά θα καθίσετε έξω, βρείτε όμως δυο λεπτά να χαζέψετε και τον μέσα χώρο που είναι πολύ γουστόζικος και φροντισμένος.
Κάθε φωτογραφία στον τοίχο έχει μια ιστορία να διηγηθεί. Ο κατάλογος φροντισμένος και επαρκής, η περιποίηση από αυτές που σε σκλαβώνουν. Από τη σπιτική βυσσινάδα για το καλωσόρισμα μέχρι το γλυκό για το ξεπροβόδισμα και ένα μπουκάλι δικό τους κρασί για αναμνηστικό, αλλά και η προθυμία να σου διηγηθούν την ιστορία του τόπου, σε κάνουν να αφήσεις το ΔΕΛΦΙΝΑΚΙ με τις καλύτερες αναμνήσεις. Είναι βέβαια και η κουζίνα που βάζει το χεράκι της. Προσοχή, οι μερίδες είναι πολύ μεγάλες, μολονότι μας φρέναραν στην παραγγελία φύγαμε με ό,τι δεν καταφέραμε σε πακέτο για την άλλη μέρα.
Για μια μερίδα φρεσκοτηγανισμένους τραγανούς κολοκυθοκεφτέδες με μελιτζανοσαλάτα, μια μερίδα χταπόδι κρασάτο, για το οποίο δίκαια παινεύονται, και μια μερίδα φρέσκα τηγανιτά καλαμαράκια, όλα συνοδευόμενα από πατατούλες (μην ξεχνάτε ότι βρίσκεστε στη Νάξο) και λίγο κρασί για συνοδεία πληρώσαμε 42 ευρώ. Φεύγοντας πήραμε και δύο βάζα με σπιτικό γλυκό κουταλιού, επίσης δικής τους παραγωγής.
Μια ωραία οικογενειακή επιχείρηση (ο γιος χειρίζεται το σέρβις και το POS) στην άκρη του πουθενά.
Στου ΒΑΣΙΛΑΡΑΚΙΟΥ στον Κινίδαρο (22850 32088)
Ο Κινίδαρος βρίσκεται πολύ κοντά στα λατομεία του μαρμάρου στα βόρεια του νησιού, υπάρχει δρόμος που οδηγεί κατευθείαν από τη Χώρα σ’ αυτό το πολύ ζωντανό, πράσινο και με τρεχούμενα νερά χωριό που εκτείνεται υψομετρικά σε τρία επίπεδα. Το μεσαίο, απ’ όπου περνά ο δρόμος, είναι το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής. Εκεί θα βρείτε και την ταβέρνα ΣΤΟΥ ΒΑΣΙΛΑΡΑΚΙΟΥ (στου γιου του Βασίλη), ταβέρνα θεσμό κρεοφαγίας για το νησί, οικογενειακή επιχείρηση – αρχικά απλό κρεοπωλείο, που υφίσταται ακόμα – στην τρίτη γενεά παρακαλώ. Έχουν όλων των ειδών τα κρέατα και όλες τις κοπές που ξέρετε π.χ. από το BASE GRILL στο Περιστέρι.
Φροντίστε όμως να κάνετε ‘’κρατησούλα’’, η λεξούλα αυτή μου θύμισε την πρωτεύουσα, για να απολαύσετε το φαγητό σας στην ήσυχη μικρή αυλή. Η εξυπηρέτηση, πολύ καλά οργανωμένη, ακολουθεί τους δικούς της ρυθμούς. Θα έχετε χρόνο να μελετήσετε τον εξαιρετικά φροντισμένο κατάλογο, αφού σας πει ο σερβιτόρος τι απουσιάζει και τι έχει προστεθεί εκτός καταλόγου εκείνη την ημέρα. Οι μερίδες, έχω κουραστεί να το επαναλαμβάνω, πάρα πολύ μεγάλες, για άλλη μια φορά πήραμε τα υπόλοιπα σε πακέτο για το σπίτι.
Πήραμε μια απλή ντοματοσαλάτα από το περιβόλι τους σκέτο γλύκισμα με μπόλικη κάπαρη, μια τυροκαφτερή με μπόλικο τυράκι και πιπερίτσα, ένα λουκάνικο μοσχαρίσιο, μια μερίδα κοκορέτσι (πιάτο ημέρας, Σάββατο γαρ) και μια μερίδα διάφραγμα μόσχου, αριστοτεχνικά ψημένο medium well όπως το ζητήσαμε και τεμαχισμένο. Όλα τα ψητά συνοδεύονται από – τι άλλο; – πατάτες Νάξου ή – εναλλακτικά – ψητά λαχανικά.
Το χύμα ντόπιο ροζέ δεν μας ενθουσίασε. Κέρασμα καρπούζι και αχλάδι, ο λογαριασμός στα 42 ευρώ, vfm αχτύπητο.
Το PARADISO στην Πλάκα (694 462 4259)
Από πλευράς τοποθεσίας ότι καλύτερο: πάνω στην άμμο, κάτω από δύο μεγάλα σκιερά αρμυρίκια, το ίδιο πολυφωτογραφημένα με την Πορτάρα στη Χώρα, με την Πάρο φάτσα και την καλύτερη θέση για να απολαύσεις το ηλιοβασίλεμα. Από πλευράς κουζίνας θα μπορούσαν ισως και καλύτερα.
Το μαγαζί πεντακάθαρο, πολύ καλή, φιλική κι ευγενική εξυπηρέτηση, σε εκπλήσσει ευχάριστα ξέροντας ότι βρίσκεσαι σε ένα ‘’τουριστικό’’ μαγαζί. Ο κατάλογος προσαρμοσμένος ανάλογα: μεζέδες, σαλάτες, κρεατικά και ψαρικά. Πήραμε καλαμαράκια τηγανιτά (μάλλον μέτρια), γαριδάκι τηγανιτό (πολύ μεγάλη μερίδα και πολύ νόστιμο), μαρίδα (φρεσκότατη και καλοτηγανισμένη) και την υποχρεωτική υπερμεγέθη χωριάτικη σαλάτα.
Το χύμα ντόπιο κρασί μέτριο, όπως γενικά σε όλα σχεδόν τα μαγαζιά όπου δοκιμάσαμε. Κέρασμα καρπούζι και ο λογαριασμός στα 42 ευρώ. Ιδανικό για μεγάλη παρέα που μπορεί να βάλει μπόλικα πιάτα στη μέση και να απολαύσει το ειδυλλιακό περιβάλλον.
Ο ΝΤΕΟΥΝΤΑΣ στην Αγία Άννα (22850 24309)
Εδώ θα μιλήσουμε για το πρόσωπο του ΝΤΕΟΥΝΤΑ (= παρατσούκλι του πατέρα του νυν ιδιοκτήτη) από το σούρουπο και μετά, τότε που έχουν αποχωρήσει οι λουόμενοι – ο παραλιακός δρόμος χωρίζει το μαγαζί από την αμμουδιά που είναι όλη μέρα γεμάτη κόσμο – και ο υπερυψωμένος, πολύ φροντισμένος χώρος με τραπέζια σε αραιή διάταξη μεταμορφώνεται σε φωτεινή νησιώτικη ταβέρνα έτοιμη να σου προσφέρει ό,τι ζητά η καρδιά σου, από απλό τσιπουρομεζέ μέχρι κανονικό δείπνο με ψάρι ή κρέας.
Εξυπηρέτηση πρώτης τάξεως. Ο κατάλογος προσφέρει μεγάλη ποικιλία αλλά και μεγάλες μερίδες, που μόνο «ορφανές» δεν μπορείς να τις χαρακτηρίσεις, καθώς όλα τα πιάτα με ψάρι συνοδεύονται από ντόπια, νόστιμα βραστά χορταρικά. Ένα πιάτο και χόρτασες.
Εμείς δοκιμάσαμε καραβιδούλες τηγανιτές μπουκιά και συγχώριο, κι ας είχε ξεφύγει του μάγειρα λίγο το αλάτι, σκουμπρί «γούνα», δηλαδή ανοιχτό στη μέση και λιασμένο, το είχα φάει τελευταία φορά πριν 30+ χρόνια απέναντι στην Πάρο, και φρέσκα μπακαλιαράκια με συνοδεία σκορδαλιάς που τιμούσε απόλυτα το όνομά της. Σαλάτα αρμύρες όπως πρέπει και τσίπουρο βέβαια 10άρι από μοσχάτο Τυρνάβου.
Για το κλείσιμο χειροποίητη πανακότα, αμφιβάλλω αν στην Ιταλία την φτιάχνουν καλύτερη. Λογαριασμός στα 52 ευρώ, ποσό απόλυτα αντίστοιχο προς την ποιότητα και ποσότητα των καταναλωθέντων.